Vị trí địa lý

Chí Linh nằm trên quốc lộ 18 và quốc lộ 37, là nơi hội tụ của sáu con sông thuộc hệ thống sông Thái Bình (sông Lục Đầu), cách thành phố Hải Dương 40 km về phía bắc, cách thủ đô Hà Nội 70 km về phía đông bắc. Địa giới hành chính thành phố Chí Linh:

• Phía bắc giáp huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
• Phía tây bắc giáp huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang với ranh giới sông Thương
• Phía đông giáp thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh
• Phía nam giáp huyện Nam Sách và thị xã Kinh Môn với ranh giới là sông Kinh Thầy
• Phía tây giáp các huyện Lương Tài, Gia Bình và Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh với ranh giới sông Thái Bình.

Chí Linh nằm trong vùng tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, có đường giao thông thuận lợi. Đường bộ có quốc lộ 18 chạy dọc theo hướng đông - tây qua trung tâm thành nối liền Hà Nội - Quảng Ninh, đường Quốc lộ 183 nối Quốc lộ 5 và đường 18, đường 37 là đường vành đai chiến lược quốc gia từ trung tâm thành phố đi tỉnh Bắc Giang. Đường thủy có chiều dài 40 km đường sông bao bọc phía đông, tây, nam của thành phố thông thương với Hải Phòng, Bắc Giang, Bắc Ninh.

Điều kiện tự nhiên

Phía bắc và đông bắc của thành phố là vùng đồi núi thuộc cánh cung Đông Triều, ba mặt còn lại được bao bọc bởi sông Kinh Thầy, sông Thái Bình và sông Đông Mai.

Thành phố có diện tích tự nhiên 282,91 km², là đơn vị hành chính cấp huyện có diện tích lớn nhất tỉnh. Trong đó, 13 xã, phường là miền núi, chiếm 76% diện tích và 56% dân số của toàn thành phố.

Dân số: Năm 2002, huyện Chí Linh có 146.752 người, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên 9,48%, cơ cấu dân số:

• Từ 1 đến 9 tuổi: 40.668 người
• Từ 10 đến 14 tuổi: 16.522 người
• Từ 15 đến 29 tuổi: 41.500 người
• Từ 30 đến 44 tuổi: 25.955 người
• Từ 55 đến 60 tuổi: 12.344 người
• Từ 60 tuổi trở lên: 9.718 người.

Số lao động làm việc trong các ngành: 71.925 người, trong đó:

• Lao động nông - lâm nghiệp - thủy sản: 55.855 người
• Lao động công nghiệp - xây dựng: 7.767 người
• Lao động dịch vụ: 8.273 người

Lao động do cấp huyện là 65.558 người, trong đó:

• Lao động nông - lâm nghiệp - thủy sản: 54.019 người
• Lao động công nghiệp - xây dựng: 4.983 người
• Lao động dịch vụ: 6.556 người.

Địa hình: Thành phố Chí Linh đa dạng phong phú, có diện tích đồi núi, đồng bằng xen kẽ, địa hình dốc bậc thang từ phía bắc xuống phía nam, nhìn chung địa hình chia làm 3 tiểu vùng chính:

• Khu đồi núi bao gồm rừng tự nhiên và rừng trồng, càng về phái Bắc đồi núi càng cao, đỉnh cao nhất là Dây Diều cao 616m, đèo Trê cao 536m
• Khu đồi bát úp gó lượn sóng xen kẽ bãi bằng, đồi ở đây không cao lắm, trung bình từ 5-60m, có độ dốc từ 10-150, xen kẽ là những bãi bằng có độ cao bình quân +2,5 m
• Khu bãi bằng phù sa mới, phân bố ở phía nam đường 18, địa hình tương đối bằng phẳng, càng về phía Nam càng trũng, có nơi cốt đất chỉ +0,8m.

Khí hậu:

• Chí Linh nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa.
• Có 2 mùa rõ rệt: mùa khô hanh lạnh từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau và mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm.
• Nhiệt độ trung bình năm 23 °C
  • Tháng có nhiệt độ thấp nhất là tháng 1 và tháng 2 (khoảng 10-12 °C)
  • Tháng có nhiệt độ cao nhất là tháng 6 và tháng 7 (khoảng 37-38 °C).
• Lượng mưa trung bình hàng năm 1.463 mm, tổng tích ôn khoảng 82.000
• Độ ẩm tương đối trung bình là 81,6%.

Do đặc điểm của địa hình, địa mạo nên khí hậu Chí Linh được chia làm 2 vùng:

• Khí hậu vùng đồng bằng phía nam mang đặc điểm khí hậu như các vùng đồng bằng trong tỉnh
• Khí hậu vùng chiếm diện tích phần lớn trong vùng, do vị trí địa lý và địa hình nên mùa đông ở đây lạnh hơn vùng khí hậu đồng bằng.

Thuỷ văn: Chí Linh là nơi:

1. Sông Lục Nam hợp lưu với sông Thương tại xã Hưng Đạo, sông Thương hội lưu với sông Cầu tại phường Phả Lại thành sông Thái Bình
2. Sông Đuống hợp lưu với sông Thái Bình: phường Cổ Thành
3. sông Kinh Thầy lấy nước từ sông Thái Bình: Cổ Thành
4. Sông Đông Mai lấy nước từ sông Kinh Thầy: phường Văn Đức, chảy lên phía bắc.

Thành phố Chí Linh có nguồn nước phong phú bởi có sông Kinh Thầy, Thái Bình, Đông Mai bao bọc, có kênh mương trung thủy nông từ Phao Tân đến An Bài dài 15,5 km chạy qua những cánh đồng canh tác chính của huyện, có nguồn nước của nhà máy điện Phả Lại cung cấp quanh năm. Ngoài ra còn có 33 hồ đập với tổng diện tích tự thủy 409 ha, đặc biệt có nguồn nước ngầm sạch trữ lượng lớn.

Đất đai: Tổng diện tích của thành phố Chí Linh là 29.618 ha, chia ra:

• Đất nông nghiệp 9.784 ha, chiểm tỉ lệ 33,03%
• Đất lâm nghiệp 14.470 ha, chiếm tỉ lệ 48,86%
• Đất chuyên dùng 2.467 ha, chiếm tỉ lệ 8,33%
• Đất ở 1.110 ha, chiếm tỉ lệ 3,75%
• Đất khác 1.787 ha, chiếm tỉ lệ 6,03%.

Đất Chí Linh được hình thành từ 2 nhóm chính, nhóm đất đồi núi được hình thành tại chỗ, phát triển trên các đá sa thạch; nhóm đất thủy thành do phù sa sông Kinh Thầy và Thái Bình bồi tụ. Theo tài liệu của Viện nông hoá thổ nhưỡng Việt Nam, đất nông nghiệp được phân loại như sau:

• Địa hình: cao 21%, vàn 47,2%, thấp 27,5%, trũng 4,3%
• Thành phần cơ giới: đất thị nhẹ 42,2%, thịt trung bình 28,1%, nặng 29,7%
• Độ chua: cấp I: 74,5%, cấp II: 15%, cấp III: 8%, cấp IV: 2,5%.

Rừng: Thành phố Chí Linh có 14.470 ha đất đồi rừng, trong đó rừng trồng 1.208 ha, rừng tự nhiên 2.390 ha. Rừng tự nhiên có nhiều loại gỗ quý, ước khoảng 140.000 m³, có nhiều loại động thực vật đặc trưng cung cấp nguồn dược liệu cho y học. Rừng trồng chủ yếu là keo tai tượng, bạch đàn và rừng thông thuộc khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc.

Khoáng sản: Thành phố Chí Linh tuy không nhiều về chủng loại, nhưng có loại có trữ lượng lớn và giá trị kinh tế như: đất Cao lanh trữ lượng 40 vạn tấn, sét chịu lửa 8 triệu tấn, đá, cát vàng xây dựng, mỏ than nâu trữ lượng hàng tỉ tấn.